अहमदनगर | प्रतिनिधी

येथील महानगरपालिकेच्या २०२५ च्या सार्वत्रिक निवडणुकीसाठी मध्ये ६८ जागांसाठी थेट सामना रंगणार आहे. एकूण १७ प्रभाग असून, यंदाच्या निवडणुकीत प्रत्येक प्रभागात ४-४ जागा निश्चित करण्यात आल्या आहेत. त्यामुळे शहराच्या राजकारणात जुनाच राजकीय संघर्ष उभा राहणार आहे.

२०११ च्या जनगणनेनुसार महापालिकेची एकूण लोकसंख्या ३,४६,७५५ इतकी असून, त्यात ४४,९११ अनुसूचित जातींची (SC) लोकसंख्या आणि ३,८१३ अनुसूचित जमातींची (ST) लोकसंख्या नोंदवली गेली आहे. निवडणूक विभागाने जाहीर केलेल्या आकडेवारीनुसार शहरातील काही प्रभागांमध्ये SC-ST मतदारांची लक्षणीय ताकद असून, उमेदवारांची डोकेदुखी वाढवणारे हे समीकरण ठरणार आहे.

प्रभागनिहाय लोकसंख्या चित्र :

प्रभाग क्र. ५ मध्ये ७८७३ SC मतदार असून हा सर्वाधिक प्रभावी प्रभाग ठरण्याची चिन्हे आहेत.

प्रभाग क्र. १७ मध्ये ४२९५ SC मतदार, प्रभाग क्र. १ मध्ये ३५६३, तर प्रभाग ८, ९ आणि १३ मध्ये ३५०० पेक्षा अधिक SC मतदार असल्याने या भागात आरक्षित जागांवर उमेदवारीचे समीकरण अधिक गुंतागुंतीचे होणार आहे.

ST मतदारांचा विचार करता प्रभाग ७, १५ आणि १६ मध्ये तुलनेने जास्त म्हणजे ३५० ते ४१६ मतदार आहेत.

महापालिकेच्या एकूण १७ प्रभागांतून येणाऱ्या ६८ नगरसेवकांच्या निवडणुकीसाठी सर्व राजकीय पक्षांनी मोर्चेबांधणी सुरू केली असून, आरक्षित जागा, लोकसंख्येचे प्रमाण आणि स्थानिक पातळीवरील समीकरणे पाहता यंदाची निवडणूक अत्यंत रंगतदार ठरणार आहे.

अहिल्यानगरकरांची उत्सुकता आता जाहीर होणाऱ्या प्रभाग आरक्षणाच्या यादीकडे लागली आहे. कारण त्यावरच अनेक नेते-कार्यकर्त्यांचे राजकीय भविष्य अवलंबून आहे.

SC साठी 2 प्रभाग ‘हॉट’; ST आरक्षणाची शक्यता अत्यल्प

२०११ च्या जनगणनेनुसार महापालिकेची एकूण लोकसंख्या 3,46,755 आहे. यात SC—44,911 (≈12.95%) आणि ST—3,813 (≈1.10%) इतकी नोंद आहे. शहरात यंदा १७ प्रभागांमधून ६८ जागा निवडल्या जाणार असून प्रत्येक प्रभागात ४ जागा आहेत.

संभाव्य आरक्षण गणित (SC/ST/सामान्य)

SC वाटा (≈12.95%) → 17 प्रभागांपैकी सुमारे 2 प्रभाग

⇒ अंदाजे 2 प्रभाग SC-आरक्षित (एकूण 8 जागा).

ST वाटा (≈1.10%) → 17 प्रभागांपैकी 0.19 प्रभाग

⇒ या फेरीत ST प्रभाग आरक्षणाची शक्यता कमी. (राज्य रोस्टरनुसार क्वचित 1 प्रभाग लागू शकतो; लागू झाल्यास 4 जागा.)

उर्वरित सामान्य प्रभाग : 15 (किंवा ST लागू झाल्यास 14)

⇒ 60 (किंवा 56) जागा सामान्य वर्गात जातील.

(टीप: महिलांसाठीचे उप-आरक्षण/ओबीसी आरक्षण व राज्याचा रोस्टर वेगळा असतो; येथे फक्त SC/ST/सामान्यचे चित्र.)

SC-आरक्षणासाठी सर्वाधिक संभाव्य प्रभाग

SC लोकसंख्या जास्त असलेले पुढील प्रभाग रोस्टरमध्ये अग्रक्रमावर येऊ शकतातः

1. प्रभाग 5 — SC: 7,873 (सर्वाधिक)

2. प्रभाग 17 — SC: 4,295

रनर-अप/बॅकअप : प्र. 8 (3,564), प्र. 1 (3,563), प्र. 9 (3,539), प्र. 13 (3,539), प्र. 15 (3,349)

ST-आरक्षण (लागू झाल्यास) — संभाव्य प्रभाग

1. प्रभाग 7 — ST: 416 (सर्वाधिक)

बॅकअप : प्र. 16 (350), प्र. 1 (343), प्र. 15 (335)

याचा राजकीय अर्थ प्रभाग 5 व 17 मध्ये SC मतदारांची ठोस ताकद असल्याने उमेदवारांची पहिली पसंती याच भागांत राहण्याची दाट शक्यता.

ST आरक्षण रोस्टरने लागू झाल्यास प्रभाग 7 निर्णायक ठरू शकतो; अन्यथा तो सामान्य स्पर्धेत परत येईल.

सामान्य वर्गात जाणाऱ्या 14–15 प्रभागांमध्ये स्थानिक संघटनशक्ती, व्यक्तीमत व गठबंधन समीकरणे निर्णायक ठरणार.

राज्याचा अधिकृत रोस्टर प्रसिद्ध होताच अंतिम आरक्षण निश्चित होईल; मात्र विद्यमान लोकसंख्या आकडे पाहता SC—2 प्रभाग ठरतील, तर ST—0 (किंवा रोस्टरनुसार 1) अशी प्राथमिक शक्यता स्पष्ट दिसते.